Korpa je prazna
Akropolj (Atina, 5. vek pre nove ere)
Akropolj (Atina, 5. vek pre nove ere)
Akropolj u Atini, verovatno najpoznatija citadela na svetu, građena je u mirno doba vladavine Periklea.
1 – 12. godina
MozaLink
/Veb-link
Pitanja
- Koliko je trajao prosečan mandat demokratskih predstavnika u Atini?
- Ko je imao najveću vlast u vreme atinske demokratije?
- Kada je poslednji tiranin proteran iz Atine?
- Ko je bio tiranin?
- Ko NIJE bio atinski državnik?
- Koji se objekat atinskog Akropolja naziva "Skladište bronze"?
- Kako se naziva objekat atinskog Akropolja na kome se nalaze karijatide?
- Kako se naziva statua ženske figure koja ima ulogu nosivog stuba balkonske konstrukcije?
- Kako se naziva najveći hram u Akropolju?
- U kojem je grčkom stilu bio izgrađen hram posvećen boginji Atini Niki?
- Kako se naziva objekat sa ulaznim kapijama u atinskom Akropolju?
- Kojoj je boginji bio posvećen hram izgrađen pored objekta sa kapijama?
- Ko je bio glavni bog u grčkoj mitologiji?
- Koja je boginja grčke mitologije bila boginja nauke i zanata?
- Kako je rođena Palada Atina, po grčkoj mitologiji?
- Koja je boginja bila zaštitnica grada Atine?
- Koje je poslednje slovo grčke azbuke?
- Koje je prvo slovo grčke azbuke?
- Ko je bio glavni projektant verskih objekata Akropolja u Atini?
- Kada je građen Akropolj u Atini?
- Kakvu su funkciju imali akropolji?
- Kakvu su funkciju imali akropolji?
- Koje je drugo ime za gradove-države?
- U kojim delovima starogrčkih gradova-država su se obično nalazili akropolji?
Scene
Akropolj
- Partenon - Jedan od najvećih hramova antičkog sveta. Izgrađen je u dorskom stilu. Centralni objekat Akropolja.
- Erehtejon - Hram izgrađen u jonskom stilu. Karakterišu ga karijatide, skulpture ženskog lika koje imaju funkciju nosećih stubova.
- Kalkoteka - Mesto za prikupljanje ritualnih darova namenjenih boginji Paladi Atini.
- ckulptura Atine - Boginja nauke i mudrosti, zaštitnica grada, po njoj je grad dobio i svoje ime.
- Brauronijon - Svetilište je podignuto u čast boginje lova.
- Propileja - Objekat kapija u drevnoj Grčkoj. U Akropolju se sastoji od dve dvorane i pet pasaža.
- Hram Atine Nike - Hram sa redom jonskih stubova, podignut u čast pobednice Atine.
- Atina - Centar jednog od najznačajnijih polisa drevne Grčke. Njegovo ime potiče iz imena boginje Atine.
- Egejsko more - Deo je Srednozemnog mora. Njegova površina iznosi 214,000 km2.
- Pirej - Naselje na obali Egejskog mora, jugozapadno od Atine. Tu je bila luka drevne Atine.
- put - Drevna Atina je bila povezena sa Pirejom zidom obezbeđenim putem. Većina robe je kroz ovaj put stigla od luke do grada.
Tvrđava Atine
Akropolj (akropola, utvrđenje) je bio osnovni graditeljski kompleks prvenstveno religioznog karaktera u drevnoj Grčkoj. Akropolji su se obično nalazili u centrima gradova na izdignutom mestu, najčešće na vrhu brda. Najpoznatiji akropolj se nalazi u Atini, na vrhu brda od plavo-sivih krečnjačkih stena, na nadmorskoj visni od 150 metara.
U zlatno doba atinske demokratije, u 5. veku pre nove ere Perikle je projektovanje ovog objekta poverio jednom od najpoznatijih umetnika antičkih vremena, Fidiji. Izgradnjom objekta su upravljali arhitekte Iktin i Kalikrat. Na vrhu golog stenovitog brda nicale su jedna za drugom veličanstvene građevine.
Grčko arheološko društvo je krajem 19. veka organizovalo velika iskopavanja na Akropolju, ali njegova restauracija traje i danas. Ovaj kompleks građevina je 1987. godine priključen listi Svetske kulturne baštine Uneska.
Skulptura Fidija
Propileja
Ulazna kapija
Termin propileja se odnosi na kapiju sa stubovima u drevnoj grčkoj arhitekturi. Konstrukcija kapije Akropolja je izgrađena između 437. i 432. godine pre nove ere, a projektovao ju je Minesikle. (Iz raznih razloga originalni projekat nije u potpunosti primenjen.)
Kapija se sastojala od pet pasaža formiranih dorskim stubovima koji su nosili centralnu dvoranu građevine. Od dva predviđena bočna krila izgrađeno je samo krilo na severnoj strani.
Kasnije, tokom rimske ere dograđeno je grandiozno stepenište koje vodi do kapije.
Od pet pasaža i dve dvorane Propileje samo su neki delovi kasetne tavanice i spoljni stubovi opstali do današnjih dana.
Građevina kapije danas
Partenon
Hram boginje device
Partenon je centralna, impresivna građevina Akropolja. Jedan od najvećih hramova antičkog sveta građen je između 447. i 432. godine po projektima Fidije. Izvođenjem radova su upravljali Iktin i Kalikrat. Hram je dobio ime po zaštitnici grada, boginji Paladi Atini (ili Atini Partenos, Devici Atini).
Izgrađen je u dorskom stilu. Stubovi (ukupno 46) i zidovi su postavljeni na stepenastu osnovu. Na stubove se oslanjaju grede koje nose kosi krov i dva kalkanska zida (timpanona) ukrašena reljefima. Centralna cela hrama je zidom podeljena na dva dela. U većoj prostoriji je bila postavljena 11-12 metara visoka skulptura boginje Atine, Fidijino delo izvajano od slonovače. U manjem delu je bila riznica.
Partenon danas
Erehtejon
Građevina sa karijatidama
Dva hrama dominiraju na platou Akropolja: Partenon i Erehtejon, izgrađen u jonskom stilu. Posebno je uočljiv balkon Erehtejona čiju krovnu konstrukciju drži šest ženskih figura isklesanih od kamena.
Statua u obliku ženskog tela koja ima funkciju nosivog stuba je karijatida, a njen par u obliku muškog tela je figura atlasa. Karijatide nisu bile karakteristične samo za antičku grčku arhitekturu, bile su prisutne i u kasnijim stilovima. Dvorana sa stubovima hrama Erehtejona je izvanredan primer karijatida u antičkoj arhitekturi.
Karijatide
Skulptura Atine
Zaštitnica gradova
Boginja Palada Atina, ćerka Zevsa i Metide bila je jedna od olimpskih bogova. Drevni Grci su je poštovali kao boginju mudrosti, pravde, zakona, zanata i umetnosti. (Mada je njeno rođenje iz Zevsove glave bilo posledica Hefestovih udaraca, postala je omiljeno dete svog oca.)
Atina je takođe, bila i zaštitnica gradova. Sa Posejdonom se morala takmičiti za prevlast nad jednim gradom u oblasti Atika. Kako je u ovom nadmetanju boginja pobedila, grad je dobio njeno ime: Atina. Prirodno, najvažnije građevine Akropolja su posvećene zaštitnici grada (Paladi Atini). Međutim, Fidija je podario Atini još jedno svoje veliko delo. Izradio je ogromnu bronzanu bistu koja je smeštena na otvorenom delu akropolje, a po sunčanom danu je bila iz daleka jasno vidljiva.
Zaštitnica grada Palas Atina
Putovanje kroz vreme
Partenon (presek)
- zabat
- krovni venac
- timpanon - Kalkalnski zid kod objekata sa dvovodnim krovom. Bio je oblika trougla ili luka i oivičen horizontalnim vencem duž zida na dnu i kosim vencem duž bočnih strana. Obično su ga krasili reljefi i skulpture.
- postolje
- 31 m
- opistonaos - Zadnja kolonada.
- 70 m
- opistodom - Prvobitno je bila jedna prostorija u hramu, i nije bila povezana sa celom.
- spoljna kolonada
- dorski stub - Na kraćoj strani hrama je bilo osam, a na dužoj strani sedamnaest nosivih stubova izvedenih u dorskom stilu.
- metopa - Pravougaoni prostor između dva triglifa na frizu dorskog reda, često ukrašen reljefom.
- akroterion - Ornament.
- Partenon - Najveći hram u atinskom Akropolju, posvećen Paladi Atini. Izgrađen je na mestu prethodnog hrama, po umetničkim projektima Fidija. Izvođenjem radova su upravljali Iktin i Kalikrat. Desetogodišnja izgradnja je završena 438. godine pre nove ere.
- konstrukcija krova
- cela - Unutrašnja prostorija grčkih i rimskih hramova, u kojoj se nalazila statua božanstva. Prostorija je bila odvojena pregradnim zidom.
- jonski stub - Partenon je bio ukrašen sa četiri jonska stuba. Bio je to prvi primer upotrebe mešavine jonskih i dorskih elemenata u izgradnji jedne građevine.
- ukras zapadnog zabata - Prikazuje borbu za Atiku između Palade Atine i Posejdona.
Palada Atina
- skulptura Atine - 12 metara visoka skulptura je bila Fidijino delo. Za prikaz boginjine bele puti upotrebljena je slonova kost.
- šlem - Krasile su je sfinga i dva krilata konja.
- boginja pobede - Skulptura boginje pobede sa krilima.
- dorski stub - U unutrašnjosti dvorane duž podužnih zidova je izgrađeno po deset stubova, a pored kraćih zidova po pet.
- štit - Borba Grka i Amazonaca je prikazana na dekoraciji ovog predmeta.
- cela - Unutrašnja prostorija grčkih i rimskih hramova, u kojoj se nalazila statua božanstva. Prostorija je bila odvojena pregradnim zidom.
Atina
- poljoprivredno područje
- gradska kapija
- gradski zid
- Akropolj - Citadela, građena na brdu laku za odbranu. Bila je verski centar drevnog polisa.
- Areopag - Areopag. Brdo, koje se nalazi severozapadno od Akropolja je bilo mesto sastanaka žalbenog suda.
- agora - Pijaca i okrug svetilišta. Jedan je od centara trgovačkog, političkog i verskog života drevnih grčkih gradova.
- stambene zgrade
Naracija
Akropolji su zauzimali značajne lokacije u starogrčkim gradovima-državama. Građeni su u centrima polisa na mestima koje je bilo lako odbraniti. Pored odbrambene funkcije akropolji su bili i važni verski centri.
Tvrđava grada Atine ima istaknuto mesto među ovim građevinama. Ne samo po dimenzijama i monumentalnoj izgradnji, atinski Akropolj se izdvaja od ostalih sličnih objekata drevne grčke arhitekture i po svojoj značajnoj istorijskoj ulozi. Smešten na krečnjačkim stenama, izdignutim nad nizijom Atike, Akropolj je građen u mirno doba vladavine Perikla, tokom 5. veka pre nove ere. Glavni projektant verskih objekata bio je poznati helenski umetnik, vajar Fidija.
U versku zonu se moglo ući kroz pet pasaža na Propileji. Ogromnu mermernu kapiju je projektovao Minesikles.
Pored stepeništa dograđenog u rimsko doba izgrađen je hram posvećen olimpskoj boginji Atini Niki, jedan od bisera jonske arhitekture.
Većina objekata na stenovitom uzvišenju posvećeno je boginji zaštitnici grada Paladi Atini (po kojoj je grad i dobio ime). U centralnom otvorenom delu Akropolja stajala je, čuvajući svoj grad, veličanstvena bronzana statua Atine.
Kalkoteka ("Skladište bronze") je bilo mesto za prikupljanje ritualnih darova posvećenih boginji.
Među objektima atinskog Akropolja izdvaja se jedan od najvećih i najpoznatijih antičkih hramova, Partenon. Ovo umetničko delo dorskog stila sa jonskim elementima gradili su Iktin i Kalikrat na osnovu umetničkog projekta vajara Fidije. U većoj celi hrama nalazilo se najpoznatije delo ovog helenskog umetnika, 12 metara visoka skulptura boginje Atine.
Pored omiljenog Zevsovog deteta i drugi bogovi su našli svoje mesto u Akropolju. Među verskim hramovima Akropolja nalazio se i Erehtejon, poznat po karijatidama, statuama ženskih figura koje su služile kao nosivi stubovi. Na žalost, od Artemidinog svetilišta (Brauronion) ostale su samo ruševine.
Akropolj u Atini koji svake godine privlači stotine hiljada turista je 1987. godine dobio zasluženo mesto na listi Svetskih kulturnih baština Uneska.
