Korpa je prazna
Zagađenje prirodne sredine
Zagađenje prirodne sredine
Zagađenje je negativni efekat ljudskog delovanja na prirodnu sredinu.
3 – 12. godina
MozaLink
/Veb-link
Scene
Vrste
- zagađenje vazduha
- zagađenje vode
- zagađenje tla
- zagađenje bukom
- svetlosno zagađenje
- toplotno zagađenje
- zagađenje zračenjem
- vizuelno zagađenje
Zagađenje životne sredine je štetan uticaj ljudskog društva na prirodno okruženje. Ovo je zagađenje danas postalo veoma ozbiljan problem koji je zahvatio sva četiri sloja spoljašnjeg omotača Zemljine kugle, odnosno, atmosferu, geosferu, hidrosferu i biosferu. U mnogim slučajevima je šteta, izazvana ljudskim aktivnostima, nepovratna.
Uzroci
- prenaseljenost
- potrošnja
- domaćinstva
- proizvodnja otpada
- proizvodnja energije
- industrija, proizvodnja
- otpadna voda
- saobraćaj
- poljoprivreda
- ribarstvo
- turizam
Za zagađenje životne sredine su pre svega, odgovorni ljudi: ljudska populacija neprekidno raste, a to dovodi do povećanja potrošnje. Viši životni standard takođe podstiče ljude na veću potrošnju. Da bi se zadovoljila sve veća potražnja, neophodno je povećati proizvodnju energije, kao i industrijsku i poljoprivrednu proizvodnju. Povećana potrošnja uzrokuje i veću proizvodnju otpada i otpadnih voda.
Efekti–posledice
- zagrevanje - Prosečna tempertaura Zemlje neprekidno raste.
- porast koncentracije gasova sa efektom staklene bašte - Tokom poslednjih 100 godina u atmosferi se povećala koncentracija gasova sa efektrom staklene bašte. Ovi gasovi apsorbuju toplotu, a zatim je povratno zrače na Zemlju.
- velike količine proizvedenog otpada - Kao rezultat porasta broja stanovnika i povećanja potrošnje, na Zemlji raste proizvodnja otpada.
- nenaseljena područja - Zbog prevelikog zagrevanja, nedostatka pitke vode i hrane, određena područja postaju neprikladna za život.
- zagađene vode - Ljudi svojim aktivnostima utiču na zagađenje površinskih i podzemnih voda.
- smanjenje ozonskog omotača - Prilikom emitovanja u atmosferu hrom, brom i fluor, utiču na uništavanje ozonskog sloja. Ove supstance su nusproizvodi raznih proizvodnih procesa (kao što je teška industrija), a ispuštaju ih i motori sa unutrašnjim sagorevanjem.
- smog - Dim koji se javlja sagorevanjem fosilnih goriva, kao i zagađivači koje emituju motorna vozila formira smog.
- kisela kiša - Motorna vozila i industrijska postrojenja emituju sumporne i azotne okside koji reaguju sa kapljicama vode u vazduhu i formiraju kiseline. Na zemljište dospevaju u obliku kiselih kiša, a zatim, ispiranjem tla, kiseline dospevaju u vodu.
- veštačka đubriva, pesticidi - U procesima stočne i biljne proizvodnje, zagađivači dospevaju u vodu, a odatle, putem isparavanja u vazduh.
- uništavanje šuma - Tokom šumskih požara pepeo, nitrati i organski ugljenik dospevaju u vazduh i u tlo, a odatle i u vodu. Ove materije štetno deluju na ceo ekosistem.
- eutrofikacija - Zagađenje hranljivih materija prevelikom količinom azota i fosfora u vazduhu i vodi uzrokuje razmnožavanje algi i time ozbiljno narušava kvalitet vode. Voda postaje mutna, a svetlost ne može dopreti do dubljih slojeva što izaziva izumiranje vodenih biljaka na tim dubinama. Ovaj proces dovodi do smanjenja kiseonika u sistemu što uzrokuje izumiranje i viših vrsta.
- zagađenje plastičnim materijalima - Razlaganje plastičnog otpada je veoma dugotrajan proces. Tokom tog procesa otrovne materije se filtriraju u zemljište.
- urbana ostrva toplote - Vetar prenosi na velike udaljenosti toplotni otpad od zgrada, fabrika i saobraćaja, što dodatno povećava prosečnu temperaturu Zemlje.
- klimatske promene - Povećana koncentracija gasova sa efektom staklene bašte utiče na povećanje prosečne temperature Zemlje, a to izaziva klimatske promene.
- dezertifikacija - Usled povećanja temperature pojedina područja naše planete postaju pustinje sa neplodnim zemljištem.
- topljenje - Zbog globalnog zagrevanja nestaju ledene ploče, glečeri se tope, a nivo okeana raste.
- nestašica vode za piće - U nastalim pustinjskim područjima vlada nedostatak pitke vode.
- nestašica hrane - U područjima sa neplodnim zemljištem veoma su male mogućnosti proizvodnje hrane.
- promene ekosistema i lanca ishrane - Ubrzana industrijalizacija i izumiranje životinja izazivaju poremećaj prirodnog lanca ishrane, pa i celog ekosistema.
- uništavanje životinjskih i biljnih vrsta - Klimatske promene, hemijske materije nastale u poljoprivrednoj i industrijskoj proizvodnji ili razgradnjom otpada, kisele kiše, kao i eutrofizacija izazivaju izumiranje divljih životinja.
- bolesti i epidemije - Toplota i zagađena voda i hrana pogoduju širenju raznih bolesti i epidemija.
- zagađenje voda - Zagađene materije koje dospevaju u vodu uništavaju živi svet voda, a zagađene vode izazivaju širenje raznih bolesti i epidemija.
- okeanska ostrva smeća - Zbog ogromne količine uglavnom plastičnog otpada na površinama okeana su se formirala ogromna ostrva smeća veličine i po nekoliko miliona kvadratnih kilometara predstavljajući veliku opasnost za živi svet okeana.
- migracija - Zbog nedostatka hrane i vode za piće brojna područja postaju neprikladna za život, a veliki broj ljudi iz ovih krajeva kreće u migraciju prema mestima koja nude bolje životne uslove.
- erozija - Uništavanje vegetacije ubrzava eroziju tla usled čega zemljište u ovim područjima postaje neplodno.
- povećanje potrošnje energije - Usled globalnog zagrevanja i formiranja urbanih toplotnih ostrva, ljudi su primorani na korišćenje klima uređaja što dovodi do veće potrošnje energije. Zbog povećane potrebe za energijom, u mnogim državama se grade elektrane koje zagađuju okolinu i utiču na globalno zagrevanje.
- podizanje nivoa mora - Kao posledica globalnog zagrevanja i odmrzavanja povećava se nivo mora i okeana što predstavlja opasnost od poplave priobalnih gradova i ostrva sa malom nadmorskom visinom.
Efekti
Određeni zagađivači, kao što je ugljen-dioksid, nastao kao posledica šumskih požara i uzgoja stoke, utiču na povećanje koncentracije gasova staklene bašte u atmosferi što izaziva neprekidni porast prosečne temperature Zemlje. Ostali zagađivači koji dospevaju u vazduh uglavnom kao nusprodukt teške industrije oštećuju ozonski omotač koji okružuje našu planetu. Kvalitet vazduha u velikim gradovima je dodatno narušen zbog zagađenja od smoga i toplote.
Zagađenje voda uzrokuju veštačko đubrivo, pesticidi, stajsko đubrivo, ulja, hemijska sredstva. Prečišćavanje otpadnih voda je u mnogim državama i danas nerešiv problem. Pored toga, nečistoće iz vode se filtriraju u zemljište. Zemljište je pored toga opterećeno i povećanom količinom otpadaka. Razlaganje određenih otpadnih supstanci može trajati i nekoliko hiljada godina, a za to se vreme toksični materijali neprekidno filtriraju u tlo.
Posledice
Usled globalnog zagrevanja i formiranja urbanih toplotnih ostrva, ljudi su primorani na korišćenje klima uređaja što dovodi do veće potrošnje energije. Zbog povećane potrebe za energijom, u mnogim državama se grade elektrane koje zagađuju okolinu i utiču na globalno zagrevanje. Globalno zagrevanje izaziva klimatske promene na Zemlji: neka područja se pretvaraju u pustinje, zemlja na ovim teritorijama postaje neplodna i ne može obezbediti dovoljno hrane. Pored toga, u ovim krajevima se javlja i nestašica vode za piće.
Globalno zagrevanje izaziva nestanak ledenih polja, topljenje glečera i podizanje nivoa okeana. Klimatske promene, hemijske supstance nastale u poljoprivrednoj i industrijskoj proizvodnji ili razgradnjom otpada, kisele kiše, kao i eutrofizacija izazivaju izumiranje divljih životinja. Promene životnih uslova i nestanak pojedinih vrsta divljih životinja dovode do poremećaja lanca ishrane i celog ekosistema. Zagađene supstance koje dospevaju u vodu izazivaju izumiranje živog sveta voda. Toplota i zagađena voda i hrana pogoduju širenju raznih bolesti i epidemija.
Zbog globalnog zagrevanja, kao i nedostatka vode i hrane, brojna područja postaju neprikladna za život. Upravo iz ovih krajeva veliki broj ljudi kreće u migraciju prema mestima koja nude bolje životne uslove.
Šta ti možeš da učiniš?
- voda iz slavine umesto flaširane vode
- staklo umesto plastike
- platnena vreća umesto plastične kese
- ne izlivajmo ulje u reke
- manje pesticida
- manje otpada
- kompostiranje
- sađenje biljaka
- manje automobila
- električni pogon umesto pogona na dizel
- energetski efikasno domaćinstvo
- Umesto flaširane vode pijmo vodu iz vodovoda. - Plastične boce su ogroman teret za životnu sredinu.
- Upotrebljavajmo staklene posude umesto plastičnih. - Plastični proizvodi su ogroman teret za životnu sredinu.
- Umesto plastične kese upotrebljavajmo tekstilnu vreću. - Plastični proizvodi su ogroman teret za životnu sredinu.
- Korišćeno ulje sakupljajmo selektivno, ne prosipajmo ga u slivnik. - Jedna kap jestivog ulja, ukoliko dospe u slivnik, može zagaditi i 1000 litara vode.
- Ne opterećujmo zemljište pesticidima. - Manjom upotrebom pesticida manja je i količina hemijskih materija koja se filtrira u podzemne vode.
- Proizvodimo manje otpada! - Razlaganje otpada je veoma dugotrajan proces. Tokom tog procesa mnoge hemijske materije se filtriraju u zemljište.
- Kompostirajmo! - Kompostiranjem pretvaramo otpadke od hrane i ostalih organskih materija u dragocene materije za tlo. Dodavanjem komposta u zemljište poboljšavamo njegova svojstva, sprečavamo eroziju tla i štitimo ga od dezertifikacije.
- Sadimo biljke! - Što više biljaka zasadimo, to bolje štitimo zemljište. Biljke imaju funkciju pokrivača na tlu, apsorbuju suvišnu vodu, a korenjem vrše stabilizaciju tla.
- Smanjimo putovanja automobilom! - Vozite bicikl, šetajte ili koristite javni prevoz. Na taj način možemo smanjiti količinu zgađenih materija koje dospevaju u vazduh.
- Umesto automobila na dizel koristimo vozila na električni pogon. - Vozila sa pogonom na dizel oslobađaju veliku količinu čestica. Najveći deo tih čestica čini čađ koja vezuje čestice neizgorelog ugljovodonika.
- Neka vaše domaćinstvo bude energetski efikasnije. - U vašim domovima upotrebljavajte obnovljive izvore energije za kuvanje, osvetljenje i grejanje.
Ako ne preduzmemo odgovarajuće mere zaštite životne sredine, zagađenje bi moglo imati katastrofalne posledice za našu planetu. Promenom načina života i potrošačkih navika i mi možemo doprineti izbegavanju katastrofe. Na primer, možemo koristiti manje plastičnih proizvoda, ređe putovati automobilom, selektivno skupljati otpatke, kompostirati i štedeti energiju u našim domovima. Svaki, pa i najmanji korak se računa!
Šta mi možemo da učinimo? - Na nivou društva
- političke odluke
- donošenje odgovarajućih zakona
- pošumljavanje
- ulaganja u zaštitu životne sredine
- upravljanje otpadom
- prečišćavanje otpadnih voda
- zaštita prirode
- javni prevoz
- zabrana zagađujućih tehnologija
- Političke odluke imaju veoma važnu ulogu. - Trebali bismo donositi razumne odluke prilikom izbora političkih lidera.
- Podržavajmo odgovarajuće zakone. - Za zaštitu prirodne sredine neophodno je imati i odgovarajuće zakonodavstvo.
- Sadimo drveće i sprečimo uništavanje šuma! - Sađenjem drveća sprečavamo eroziju tla, a time manja količina veštačkog đubriva i pesticida dospeva u vode.
- Koristimo obnovljive izvore energije! - Elektrane koje za pogon koriste fosilna goriva oslobađaju ogromnu količinu otrovnih materija u atmosferu.
- Upravljajmo otpadom na odgovarajući način! - Kršenjem propisa o odlaganju otpada opasne materije mogu dospeti u zemljište.
- Povedimo više računa o prečišćavanju otpadnih voda! - U zemljama u razvoju 95% otpadnih voda se bez prethodnog prečišćavanja ispušta u prirodne vode.
- Čuvajmo prirodu! - Čuvanje prirode je naš zajednički interes.
- Efikasnost javnog prevoza ima veliku važnost. - Velika je potreba za razvojem mreže javnog prevoza, biciklističkih i pešačkih staza.
- Kontrolišimo emisiju otpadnih materija! - Proizvodni pogoni i fabrike bi trebalo da emituju što manje zagađivača u vazduh, vodu i zemljište.
Zaštita životne sredine je veliki izazov za sve društvene zajednice. U ovom slučaju ključnu ulogu imaju zakonodavci. Ulaganja u zaštitu životne sredine se moraju regulisati zakonom. Potrebno je promovisati pošumljavanje i korišćenje javnog prevoza. Neophodno je posvetiti veliku pažnju na upravljanje otpadom, prečišćavanje otpadnih voda, a pre svega je potrebno zabraniti sve tehnologije koje zagađuju prirodnu okolinu.
Šta mi možemo da učinimo? - Na globalnom nivou
- zaustavljanje prenaseljenosti
- sprovođenje globalnih programa
- široka primena novih tehnolohija
- uklanjanje ugljen-dioksida iz atmosfere
- Moramo naći rešenje za prenaseljenost Zemlje. - Broj stanovnika naše planete trenutno iznosi preko 7,5 milijardi, a prema pojedinim procenama 2024. godine prevazići će 8 milijardi ljudi. Ne znamo tačno kako Zemlja može podneti prenaseljenost u uslovima ovako velikih zagađenja.
- Potrebni su globalni programi za rešenje problema. - Rešavanje problema zagađenja životne sredine pored preduzimanja mera na lokalnom i nacionalnom nivou zahteva i globalnu saradnju. Primer ovakve saradnje je akcija prikupljanja smeća u okeanima.
- Moramo koristiti nove tehnologije. - U celom svetu bi trebalo da se koriste ekološke tehnologije.
- Potrebno je razraditi plan za uklanjanje ugljen-dioksida iz atmosfere. - Neophodno je razviti inovativno tehničko rešenje za izdvajanje nekoliko milijardi tona ugljen-dioksida iz atmosfere na godišnjem nivou.
Rešavanje problema zagađenja životne sredine pored preduzimanja mera na lokalnom i nacionalnom nivou zahteva i globalnu saradnju. Primer ovakve saradnje je akcija prikupljanja smeća u okeanima. Takođe, neophodno je rešiti i probleme prenaseljenosti i prevelike potrošnje jer je nemoguće predvideti koliko stanovnika i u kojem vremenskom periodu može izdržati naša zagađenjem opterećena planeta. Širom sveta treba promovisati ekološke tehnologije u oblasti proizvodnje energije, pakovanja i saobraćaja. Pored toga, neophodno je razviti inovativno tehničko rešenje za izdvajanje nekoliko milijardi tona ugljen-dioksida iz atmosfere na godišnjem nivou.
Naracija
Zagađenje životne sredine je štetan uticaj ljudskog društva na prirodno okruženje. Ovo je zagađenje danas postalo veoma ozbiljan problem koji je zahvatio sva četiri sloja spoljašnjeg omotača Zemljine kugle, odnosno, atmosferu, geosferu, hidrosferu i biosferu. U mnogim slučajevima je šteta, izazvana ljudskim aktivnostima, nepovratna.
Za zagađenje životne sredine su pre svega, odgovorni ljudi: ljudska populacija neprekidno raste, a to dovodi do povećanja potrošnje. Viši životni standard takođe podstiče ljude na veću potrošnju. Da bi se zadovoljila sve veća potražnja, neophodno je povećati proizvodnju energije, kao i industrijsku i poljoprivrednu proizvodnju. Povećana potrošnja uzrokuje i veću proizvodnju otpada i otpadnih voda.
Određeni zagađivači, kao što je ugljen-dioksid, nastao kao posledica šumskih požara i uzgoja stoke, utiču na povećanje koncentracije gasova staklene bašte u atmosferi što izaziva neprekidni porast prosečne temperature Zemlje. Ostali zagađivači koji dospevaju u vazduh uglavnom kao nusprodukt teške industrije oštećuju ozonski omotač koji okružuje našu planetu. Kvalitet vazduha u velikim gradovima je dodatno narušen zbog zagađenja od smoga i toplote.
Zagađenje voda uzrokuju veštačko đubrivo, pesticidi, stajsko đubrivo, ulja, hemijska sredstva. Prečišćavanje otpadnih voda je u mnogim državama i danas nerešiv problem. Pored toga, nečistoće iz vode se filtriraju u zemljište. Zemljište je pored toga opterećeno i povećanom količinom otpadaka. Razlaganje određenih otpadnih supstanci može trajati i nekoliko hiljada godina, a za to se vreme toksični materijali neprekidno filtriraju u tlo.
Usled globalnog zagrevanja i formiranja urbanih toplotnih ostrva, ljudi su primorani na korišćenje klima uređaja što dovodi do veće potrošnje energije. Zbog povećane potrebe za energijom, u mnogim državama se grade elektrane koje zagađuju okolinu i utiču na globalno zagrevanje. Globalno zagrevanje izaziva klimatske promene na Zemlji: neka područja se pretvaraju u pustinje, zemlja na ovim teritorijama postaje neplodna i ne može obezbediti dovoljno hrane. Pored toga, u ovim krajevima se javlja i nestašica vode za piće.
Globalno zagrevanje izaziva nestanak ledenih polja, topljenje glečera i podizanje nivoa okeana. Promene klime, hemijske supstance nastale u poljoprivrednoj i industrijskoj proizvodnji ili razgradnjom otpada, kisele kiše, kao i eutrofizacija izazivaju izumiranje divljih životinja. Promene životnih uslova i nestanak pojedinih vrsta divljih životinja dovode do poremećaja lanca ishrane i celog ekosistema. Zagađene supstance koje dospevaju u vodu izazivaju izumiranje živog sveta voda. Toplota i zagađena voda i hrana pogoduju širenju raznih bolesti i epidemija.
Zbog globalnog zagrevanja, kao i nedostatka vode i hrane, brojna područja postaju neprikladna za život. Upravo iz ovih krajeva veliki broj ljudi kreće u migraciju prema mestima koja nude bolje životne uslove.
Ako ne preduzmemo odgovarajuće mere zaštite životne sredine, zagađenje bi moglo imati katastrofalne posledice za našu planetu. Promenom načina života i potrošačkih navika i mi možemo doprineti izbegavanju katastrofe. Na primer, možemo koristiti manje plastičnih proizvoda, ređe putovati automobilom, selektivno skupljati otpatke, kompostirati i štedeti energiju u našim domovima. Svaki, pa i najmanji korak se računa!
Zaštita životne sredine je veliki izazov za sve društvene zajednice. U ovom slučaju ključnu ulogu imaju zakonodavci. Ulaganja u zaštitu životne sredine se moraju regulisati zakonom. Potrebno je promovisati pošumljavanje i korišćenje javnog prevoza. Neophodno je posvetiti veliku pažnju na upravljanje otpadom, prečišćavanje otpadnih voda, a pre svega je potrebno zabraniti sve tehnologije koje zagađuju prirodnu okolinu.
Rešavanje problema zagađenja životne sredine pored preduzimanja mera na lokalnom i nacionalnom nivou zahteva i globalnu saradnju. Primer ovakve saradnje je akcija prikupljanja smeća u okeanima. Takođe, neophodno je rešiti i probleme prenaseljenosti i prevelike potrošnje jer je nemoguće predvideti koliko stanovnika i u kojem vremenskom periodu može izdržati naša zagađenjem opterećena planeta. Širom sveta treba promovisati ekološke tehnologije u oblasti proizvodnje energije, pakovanja i saobraćaja. Pored toga, neophodno je razviti inovativno tehničko rešenje za izdvajanje nekoliko milijardi tona ugljen-dioksida iz atmosfere na godišnjem nivou.
