Korpa je prazna
Četvorotaktni Oto motor
Četvorotaktni Oto motor
Animacija nam prikazuje rad najpopularnije vrste motora za automobile.
3 – 12. godina
MozaLink
/Veb-link
Scene
Motor
- kućište motora - Metalno kućište u kome se nalaze radni delovi motora.
- menjač brzine - Podešava odnos brzine motora i pogonske osovine. Menja broj obrtaja točkova tokom jedne rotacije radilice. Pri niskom stepenu prenosa snaga motora je veća, ali je brzina manja, a u visokom stepenu prenosa automobil je brži i troši manje goriva, ali mu je ubrzanje manje.
- filter za vazduh - U komoru za sagorevanje motora ulazi vazduh koji sadrži kiseonik neophodan za proces sagorevanja. Ovaj uređaj se koristi za filtriranje vazduha.
- usisna grana - Vazduh, neophodan za sagorevanje kroz ovaj otvor ulazi u cilindar.
- izduvna grana - Izduvni gasovi kroz ovaj deo izlaze iz motora.
- zupčasti remen - Rotaciju radilice motora prenosi na bregastu osovinu koja pokreće ventile.
- razvodnik paljenja - Razvodnik paljenja obezbeđuje koordinisani rad svećica.
Delovanje
- usisni otvor - Kroz ovaj otvor mešavina vazduha i benzina struji u komoru za sagorevanje, deo cilindra iznad klipa.
- svećica - Ovaj deo vrši paljenje sabijene mešavine benzina i vazduha. Eksplozija mešavine gura klip na dole.
- izduvni otvor - Kroz ovaj otvor izlaze izduvni gasovi.
- usisni ventil - Otvaranje i zatvaranje ovog dela je koordinisano kretanjem klipa, odnosno pritiskom u cilindru. Otvara se u 1. taktu i tada se klip pomera na dole stvarajući nizak pritisak u cilindru što izaziva usisavanje mešavine goriva i vazduha.
- izduvni ventil - Otvaranje i zatvaranje ovog dela je koordinisano kretanjem klipa, odnosno pritiskom u cilindru. Otvara se u 4. taktu i tada se klip pomera prema gore izazivajući izduvavanje gasova.
- klip - Ovaj deo se naizmenično kreće u smeru gore-dole izazivajući rotaciju radilice. Usled ekslopzije goriva se kreće prema dole. Nakon toga ga inercija zarotirane radilice u cilindru pomera prema gore, a zatim opet prema dole. Zatim sledi još jedno paljenje.
- cilindar - U unutrašnjosti ovog dela se odigrava eksplozija goriva i pomeranje klipa.
- klipnjača
- radilica - Naizmenično kretanje klipa u smeru gore-dole izaziva rotaciju radilice.
1. takt
- usisni otvor - Kroz ovaj otvor mešavina vazduha i benzina struji u komoru za sagorevanje, deo cilindra iznad klipa.
- svećica - Ovaj deo vrši paljenje sabijene mešavine benzina i vazduha. Eksplozija mešavine gura klip na dole.
- izduvni otvor - Kroz ovaj otvor izlaze izduvni gasovi.
- usisni ventil - Otvaranje i zatvaranje ovog dela je koordinisano kretanjem klipa, odnosno pritiskom u cilindru. Otvara se u 1. taktu i tada se klip pomera na dole stvarajući nizak pritisak u cilindru što izaziva usisavanje mešavine goriva i vazduha.
- izduvni ventil - Otvaranje i zatvaranje ovog dela je koordinisano kretanjem klipa, odnosno pritiskom u cilindru. Otvara se u 4. taktu i tada se klip pomera prema gore izazivajući izduvavanje gasova.
- klip - Ovaj deo se naizmenično kreće u smeru gore-dole izazivajući rotaciju radilice. Usled ekslopzije goriva se kreće prema dole. Nakon toga ga inercija zarotirane radilice u cilindru pomera prema gore, a zatim opet prema dole. Zatim sledi još jedno paljenje.
- cilindar - U unutrašnjosti ovog dela se odigrava eksplozija goriva i pomeranje klipa.
- klipnjača
- radilica - Naizmenično kretanje klipa u smeru gore-dole izaziva rotaciju radilice.
2. takt
- usisni otvor - Kroz ovaj otvor mešavina vazduha i benzina struji u komoru za sagorevanje, deo cilindra iznad klipa.
- svećica - Ovaj deo vrši paljenje sabijene mešavine benzina i vazduha. Eksplozija mešavine gura klip na dole.
- izduvni otvor - Kroz ovaj otvor izlaze izduvni gasovi.
- usisni ventil - Otvaranje i zatvaranje ovog dela je koordinisano kretanjem klipa, odnosno pritiskom u cilindru. Otvara se u 1. taktu i tada se klip pomera na dole stvarajući nizak pritisak u cilindru što izaziva usisavanje mešavine goriva i vazduha.
- izduvni ventil - Otvaranje i zatvaranje ovog dela je koordinisano kretanjem klipa, odnosno pritiskom u cilindru. Otvara se u 4. taktu i tada se klip pomera prema gore izazivajući izduvavanje gasova.
- klip - Ovaj deo se naizmenično kreće u smeru gore-dole izazivajući rotaciju radilice. Usled ekslopzije goriva se kreće prema dole. Nakon toga ga inercija zarotirane radilice u cilindru pomera prema gore, a zatim opet prema dole. Zatim sledi još jedno paljenje.
- cilindar - U unutrašnjosti ovog dela se odigrava eksplozija goriva i pomeranje klipa.
- klipnjača
- radilica - Naizmenično kretanje klipa u smeru gore-dole izaziva rotaciju radilice.
3. takt
- usisni otvor - Kroz ovaj otvor mešavina vazduha i benzina struji u komoru za sagorevanje, deo cilindra iznad klipa.
- svećica - Ovaj deo vrši paljenje sabijene mešavine benzina i vazduha. Eksplozija mešavine gura klip na dole.
- izduvni otvor - Kroz ovaj otvor izlaze izduvni gasovi.
- usisni ventil - Otvaranje i zatvaranje ovog dela je koordinisano kretanjem klipa, odnosno pritiskom u cilindru. Otvara se u 1. taktu i tada se klip pomera na dole stvarajući nizak pritisak u cilindru što izaziva usisavanje mešavine goriva i vazduha.
- izduvni ventil - Otvaranje i zatvaranje ovog dela je koordinisano kretanjem klipa, odnosno pritiskom u cilindru. Otvara se u 4. taktu i tada se klip pomera prema gore izazivajući izduvavanje gasova.
- klip - Ovaj deo se naizmenično kreće u smeru gore-dole izazivajući rotaciju radilice. Usled ekslopzije goriva se kreće prema dole. Nakon toga ga inercija zarotirane radilice u cilindru pomera prema gore, a zatim opet prema dole. Zatim sledi još jedno paljenje.
- cilindar - U unutrašnjosti ovog dela se odigrava eksplozija goriva i pomeranje klipa.
- klipnjača
- radilica - Naizmenično kretanje klipa u smeru gore-dole izaziva rotaciju radilice.
4. takt
- usisni otvor - Kroz ovaj otvor mešavina vazduha i benzina struji u komoru za sagorevanje, deo cilindra iznad klipa.
- svećica - Ovaj deo vrši paljenje sabijene mešavine benzina i vazduha. Eksplozija mešavine gura klip na dole.
- izduvni otvor - Kroz ovaj otvor izlaze izduvni gasovi.
- usisni ventil - Otvaranje i zatvaranje ovog dela je koordinisano kretanjem klipa, odnosno pritiskom u cilindru. Otvara se u 1. taktu i tada se klip pomera na dole stvarajući nizak pritisak u cilindru što izaziva usisavanje mešavine goriva i vazduha.
- izduvni ventil - Otvaranje i zatvaranje ovog dela je koordinisano kretanjem klipa, odnosno pritiskom u cilindru. Otvara se u 4. taktu i tada se klip pomera prema gore izazivajući izduvavanje gasova.
- klip - Ovaj deo se naizmenično kreće u smeru gore-dole izazivajući rotaciju radilice. Usled ekslopzije goriva se kreće prema dole. Nakon toga ga inercija zarotirane radilice u cilindru pomera prema gore, a zatim opet prema dole. Zatim sledi još jedno paljenje.
- cilindar - U unutrašnjosti ovog dela se odigrava eksplozija goriva i pomeranje klipa.
- klipnjača
- radilica - Naizmenično kretanje klipa u smeru gore-dole izaziva rotaciju radilice.
Unutrašnja konstrukcija
- hladnjak - Tokom rada motora voda za hlađenje se zagreva, a toplotu oslobađa u okolinu.
- motor
- menjač brzine - Podešava odnos brzine motora i pogonske osovine. Menja broj obrtaja točkova tokom jedne rotacije radilice. Pri niskom stepenu prenosa snaga motora je veća, ali je brzina manja, a u visokom stepenu prenosa automobil je brži i troši manje goriva, ali mu je ubrzanje manje.
- pogonsko vratilo - Vrši prenos rotiranja radilice na točkove.
- rezervoar za gorivo - Gorivo koje se koristi u četvorotaktnom Otovom motoru je benzin. Važan pokazatelj benzina je oktanski broj; benzin sa većim oktanskim brojem se bolje kompresuje bez paljenja, stoga se njegovom upotrebom postiže bolja efikasnost motora.
- diferencijal - Prilikom skretanja omogućava rotiranje spoljašnjih točkova većom brzinom od kretanja točkova na unutrašnjem luku.
- izlazno vratilo - Rotacija radilice se prenosi na pogonsku osovinu pomoću izlazne osovine.
- auspuh - Kroz ovaj otvor izlaze izduvni gasovi.
Cilindri
- radilica - Ovaj deo pokreću klipovi. Rotacija ovog dela se preko zglobnog vratila prenosi na izlaznu osovinu, a preko zupčastog remena na bregastu osovinu koja pokreće ventile.
- bregasta osovina - Rotacija ovog dela omogućava ritmički rad ventila, a njime upravlja radilica preko zupčastog remena.
- klip - Ovaj deo se naizmenično kreće u smeru gore-dole izazivajući rotaciju radilice.
- ventili - Ovi delovi koordinišu protok mešavine benzina i vazduha, kao i izliv izduvnih gasova. Njima upravlja radilica preko zupčastog remena.
Naracija
Znamo da se automobili kreću uz pomoć motora, ali kako funkcionišu motori? U motoru se nalazi radilica, ili glavna osovina, čije se rotiranje pomoću pogonske osovine prenosi na točkove. Broj obrtaja pogonskih točkova tokom jedne rotacije radilice se reguliše pomoću menjača. Pri niskom stepenu prenosa snaga motora je veća, ali je brzina manja, a u visokom stepenu prenosa automobil je brži i troši manje goriva, ali mu je ubrzanje manje.
Za pogon putničkih automobila se najčešće koristi četvorotaktni Oto motor.
Suština rada ovog motora je pretvaranje naizmeničnog vertikalnog kretanja klipova u rotaciono kretanje radilice. Radilica pokreće pogonsku osovinu, a zatim se kretanje preko zupčastog remena prenosi na bregastu osovinu. Bregasta osovina upravlja radom ventila koji koordinisanim otvaranjem i zatvaranjem omogućavaju pravilan protok vazduha i izduvavanje gasova odgovarajućim tempom.
Prvi takt rada motora je usisavanje: klip se pomera nadole, zbog čega se smanjuje pritisak u cilindru. Otvara se usisni ventil, mešavina vazduha i goriva kroz karburator teče u cilindar.
Drugi takt je sabijanje: usisni i izduvni ventili su zatvoreni. Zamah i protivteža radilice izazivaju kretanje klipa prema gore, usled toga se mešavina vazduha i goriva sabija, a temperatura im se povećava.
Treći takt je ekspanzija: svećica pali sabijenu i zagrejanu smešu. Eksplozija gura klip nadole.
Četvrti takt je izduvavanje: klip se kreće prema gore, izduvni ventil se otvara, produkti sagorevanja izlaze.
Možete videti da se linearno kretanje klipa motora pretvara u rotaciono kretanje radilice. Energiju potrebnu za kretanje klipa obezbeđuje sagorevanje goriva. Gorivo koje se koristi u četvorotaktnom Otovom motoru je benzin. Važan pokazatelj benzina je oktanski broj; benzin sa većim oktanskim brojem se bolje kompresuje bez paljenja, stoga se njegovom upotrebom postiže bolja efikasnost motora.
